PHƯƠNG PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ LỜI NÓI CHO TRẺ TỰ KỶ

(02/12/2021)

Ngôn ngữ lời nói là công cụ giao tiếp quan trọng nhất, đồng thời với khả năng bộc lộ cảm xúc thông qua giao tiếp phi ngôn ngữ bằng ánh mắt, nét mặt và các dấu hiệu của cơ thể. Một đứa trẻ bình thường sẽ sử dụng thành thạo ngôn ngữ lời nói để thể hiện cảm xúc, nhu của bản thân và xây dựng những mối tương giao với mọi người xung quanh.

Khi trẻ bắt đầu tập nói và ngôn ngữ sẽ được phát triển rất nhanh từ khi trẻ trên 12 tháng, cho đến khi trẻ được 5 tuổi thì ngôn ngữ đã hoàn thiện, trẻ có đủ vốn từ (khoảng 2000 từ) để sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Việc giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ thông qua việc trò chuyện với trẻ, cho trẻ chơi những trò chơi phát triển ngôn ngữ, đọc sách hay kể chuyện cho trẻ nghe là những hoạt động cần thiết để giúp trẻ đạt được sự giao tiếp tốt nhất.

Trẻ bình thường trải qua các giai đoạn phát triển ngôn ngữ khác nhau trong những năm đầu đời. Tuy nhiên đối với trẻ tự kỷ thì bánh xe ngôn ngữ dường như bị chệch ra khỏi đường ray phát triển hoặc đi rất chậm lại. Một số trẻ vẫn có sự phát triển về lời nói, nhưng cách phát âm và cách biểu đạt ngôn ngữ lại có những dấu hiệu bất thường. Trẻ có những câu nói vô nghĩa, nhại lại lời người khác rất chính xác nhưng dường như bản thân trẻ cũng không hiểu những lời nói mà mình phát âm ra. Thậm chí nhiều trẻ còn không có ngôn ngữ lời nói.

Với trẻ khuyết tật trí tuệ, tự kỷ hạn chế về ngôn ngữ hay không có ngôn ngữ thì phát triển giao tiếp bằng lời nói cho trẻ là một vấn đề hết sức khó khăn. Hiểu được điều đó, Daykemtainha.vn đã thường xuyên tập huấn cho giáo viên để bổ sung những kiến thức, những phương pháp, kỹ năng trong việc giúp trẻ chậm phát triển trí tuệ, tự kỷ phát triển lời nói.

Giúp giáo viên nắm được tiến trình phát triển giao tiếp ở trẻ nhỏ thông qua khả năng tương tác, cách thức giao tiếp, mục đích giao tiếp.

Phát triển giao tiếp bằng lời nói bao gồm ngôn ngữ diễn đạt và ngôn ngữ tiếp nhận. Hai loại ngôn ngữ này xảy ra cùng một thời điểm giao tiếp. Ngôn ngữ giao tiếp không phải là một hệ thống giao tiếp tách biệt mà luôn kết hợp. Đối với trẻ tự kỷ, việc dạy trẻ tiếp nhận ngôn ngữ và diễn đạt ý muốn của bản thân trẻ là điều hết sức khó khăn, đòi hỏi giáo viên phải hết sức kiên nhẫn.

Và trong giao tiếp thì có giao tiếp ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. Trẻ nhỏ mỗi giai đoạn có sự phát triển ngôn ngữ khác nhau. Như trước khi có ý thức Trẻ sử dụng giao tiếp không lời: khóc, cười, nhìn người lớn, nắm lấy. Giai đoạn có ý thức trước ngôn ngữ: Khóc có lý do cụ thể, với lấy đồ vật, đưa, đẩy đồ để từ chối, nhìn để thể hiện một ý nghĩa, chỉ tay. Lý do để giao tiếp rõ ràng dù vẫn chưa ở hình thái ngôn ngữ. Giai đoạn trẻ nói được từ đầu tiên: Bắt đầu nói 1 số từ đơn, tiếp tục sử dụng ngôn ngữ điệu bộ (giao tiếp mắt, chỉ tay...). Thể hiện nhiều chức năng (Yêu cầu, hồi đáp, phản đối, gọi tên, yêu cầu chú ý, chào, nhắc lại những gì bé nghe thấy...). Giai đoạn nói cụm 2 từ: Bắt đầu biết kết hợp một số từ, vốn từ tăng nhanh chóng. Bắt đầu biết nhắc lại hay thay đổi cách nói khi người nghe không hiểu. Bé chủ yếu nói ở thì hiện tại. Bắt đầu có sự phức tạp về cú pháp và ngữ nghĩa: Nói được câu dài hơn, bắt đầu phát triển quy tắc, cú pháp. Giao tiếp cho nhiều chức năng: bày tỏ cảm xúc, bình luận về một sự việc tưởng tượng, hỏi thông tin, ...Bắt đầu nói về quá khứ và tương lai, về những người khác. Phức tạp về cú pháp và ngữ nghĩa ở giai đoạn cao hơn: Vốn từ và cấu trúc câu phức tạp hơn. Bắt đầu học các quy tắc về trao đổi trong giao tiếp. Bắt đầu thay đổi cách nói của mình, tùy thuộc vào người nghe. Giao tiếp thành thạo: Bé kết hợp ngôn ngữ lời nói và không lời để chuyển tải một thông điệp và có thể gửi thông điệp đó vì nhiều lý do khác nhau.

Từ nội dung được tìm hiểu, những tình huống cụ thể, các giáo viên đưa ra những thảo luận để chỉ ra những khó khăn trong việc phát triển giao tiếp bằng lời nói cho trẻ tự kỷ nhỏ từ thực tiễn trên lớp của mình.

Những khó khăn trong việc phát triển ngôn ngữ giao tiếp của trẻ đó là hiểu kém, khó khăn trong diễn đạt, hầu như không tạo ra âm thanh, thỉnh thoảng phát ra âm vô nghĩa (không chủ đích), bập bẹ 1 chuỗi dài (tiếng tây), có thể nói theo từ đơn (nhưng không thường xuyên). Có trẻ nói được một số từ đơn nhưng chỉ khi cần mới nói hay trẻ hát được nhưng không nói khi giao tiếp. Có trẻ nói được cụm 2 từ nhưng ít chủ động và khó khăn trong duy trì giao tiếp, diễn đạt câu dài.

Để phát triển lời nói cho trẻ, giáo viên phải chọn nội dung dạy cho từng dạng trẻ, cách thức và kỹ thuật dạy khoa học, phù hợp.

Nội dung dạy cho từng dạng trẻ đều phải tăng tần suất phát âm và đa dạng âm thanh; Chuyển âm thanh thành từ ngữ như làm nhuần nhuyễn việc tạo lời có nghĩa (phát âm có chủ đích), làm nhuần nhuyễn việc bắt chước lời có nghĩa,từ ngữ bắt chước trở thành từ ngữ tự phát,sử dụng lời nói tự phát để chọn lựa; Phát triển vốn từ; Xây dựng câu nhiều từ .

Chọn những từ đích cần hướng tới trong dạy trẻ.Đó là những từ đích có liên quan đến những thứ mà trẻ rất thích, những từ mà trẻ đã có phát âm gần đúng. Những từ đích phù hợp với thang phát triển (ví dụ: các từ mà không kết hợp nhiều phụ âm cùng nhau ). Các từ đích phổ biến trong nhiều môi trường. Các từ đích dành cho các yêu cầu mà trẻ thường đề nghị bằng phi ngôn ngữ. Và một số từ chỉ hành động… Ban đầu, chỉ nên hướng đến các tên gọi và hành động sử dụng các từ đơn giản nhưng cụ thể: cái ly, quả bóng, nhảy và ăn. Giáo viên cần hạn chế các từ ngữ chung chung, có thể được sử dụng cho nhiều yêu cầu.

Kỹ thuật dạy cần chọn từ ngữ đầu tiên để gợi mở ngôn ngữ diễn đạt của trẻ (Chọn những âm thanh mục tiêu là những âm đầu tiên mà người mới tập nói trình bày); Nói lại ngôn ngữ của trẻ trong khi sửa lỗi; Nói chậm; Nhắc đi nhắc lại (dùng 1 cách nói thống nhất); Sử dụng quy luật “từ một trở lên”… 

Với mong muốn có thể đồng hành cùng quý phụ huynh mà con trẻ chúng ta đang gặp phải ít nhiều các dấu hiệu của chứng tự kỷ ở trên, Daykemtainha.vn rất vui và vinh dự khi được hỗ trợ cho quý cha mẹ phương pháp nuôi dạy trẻ em đặc biệt đã được nghiên cứu qua rất nhiều năm. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, Daykemtainha.vn hy vọng rằng, phương pháp dạy và học của giáo viên dạy trẻ tự kỷ tại nhà sẽ giúp chia sẻ phần nào những khó khăn vất vả của cha mẹ trong hành trình giúp con thơ tìm về những ý nghĩa đẹp nhất của cuộc sống.

Với nhiều năm được đào tạo chuyên nghiệp và bài bản, cùng đó là tấm lòng yêu thương trẻ, sẵn sàng cùng trẻ vượt qua giai đoạn đặc biệt này, đội ngũ giáo viên dạy trẻ đặc biệt tại nhà của Daykemtainha.vn chắc chắn sẽ không làm các bậc phụ huynh thất vọng bởi thái độ làm việc chất lượng và uy tín của mình. Với các kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm giảng dạy thực tiễn, các giáo viên sẽ kết hợp khéo léo giữa việc điều trị từ bác sĩ cùng phương pháp tiếp nhận phù hợp từ các giáo viên, từ đó giúp các bé tiếp nhận phương pháp điều trị một cách tốt nhất.

Bên cạnh đó, môi trường học tập tại nhà sẽ giúp các bé có cảm giác thân thuộc và tránh kích động đến tâm lý sợ người lạ của trẻ. Không gian thân thuộc kết hợp cùng những bài học được thiết kế dành riêng cho các bé sẽ mang lại một buổi học và hướng các bé đến với những ý nghĩa của cuộc sống.

Với châm ngôn luôn nỗ lực hết mình và phục vụ chuyên nghiệp, các giáo viên tâm huyết đến từ Daykemtainha.vn sẽ là nơi uy tín và chất lượng để các quý phụ huynh có thể an tâm tin tưởng. Tiếp cận với trẻ em đặc biệt không phải là chuyện đơn giản, nó đòi hỏi bạn cần có một sự am hiểu nhất định về vấn đề mà trẻ đang phải đối mặt và học chế độ chăm sóc đặc biệt hơn so với các trẻ khác. Hiểu được nỗi băn khoăn này, Daykemtainha.vn hy vọng rằng các bậc phụ huynh sẽ liên hệ với trung tâm để được tư vấn và hỗ trợ kỹ càng về các khóa học và phương pháp dạy học cũng như lựa chọn cho bé một giáo viên dạy trẻ đặc biệt tại nhà phù hợp nhất.

DANH SÁCH GIÁO VIÊN CHO PHỤ HUYNH LỰA CHỌN:

https://www.daykemtainha.vn/gia-su?mon-hoc=t%E1%BB%B1%20k%E1%BB%B7