HƯỚNG DẪN CÁCH DẠY NÓI CHO TRẺ CHẬM NÓI TẠI NHÀ

(23/01/2021)

Dạy trẻ nói tại nhà không cần thiết là phải ngồi vào bàn, phải học… nhưng là dạy con thông qua các tình huống thường ngày, ngay cả trong các hoạt động bình thường, khi thấy trẻ có vẻ muốn hỏi (đưa mắt nhìn) ta nên nói cho trẻ biết công việc mình đang làm, không nên đáp ứng mọi nhu cầu của con quá sớm, nhưng lắng nghe và chờ đợi con thể hiện ra, người lớn mới hướng dẫn con thực hiện.

Theo chị Nguyễn Như Lan (Quận Đống Đa, Hà Nội) cho biết, bé Bi – con trai chị, hiện đã 26 tháng tuổi nhưng chưa nói được nhiều, có khả năng nghe hiểu một số yêu cầu của của bố mẹ như: Cất đồ chơi đi, lấy cốc cho mẹ, đi chơi thôi… thì con hiểu và biết cách làm nhưng chỉ mới phát âm được một vài từ như bà, mẹ, cá...

Tuy nhiên, Bi ít khi nói và khi hứng lên thì con mới phát âm, còn bố mẹ yêu cầu con ít khi làm theo. Sau khi đưa con đi khám tại Bệnh viện và có kết luận về tình trạng chậm nói, bác sỹ có yêu cầu cho con về và bố mẹ tập dạy cho con nhiều hơn ở nhà cũng như cho con đi trường mầm non.

Vậy bố mẹ nên can thiệp cho con ở nhà như thế nào là tốt nhất?

Giải đáp thắc mắc của chị Lan, Chuyên viên Tâm lý trị liệu Hoàng Văn Quyết – Giám đốc Trung tâm Giáo dục Trẻ em Ngày Mới (Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Việt Nam) cho rằng: Việc can thiệp cho trẻ chậm nói tại nhà đóng vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thời gian trị liệu chung của trẻ. Bởi bố mẹ là những người theo sát con, chăm bẵm con hàng ngày từ nhỏ, không ai hiểu con bằng bố mẹ. Mặt khác con ở với gia đình lúc ăn ngủ, sinh hoạt thường ngày. Do đó thông qua các hoạt động thực tế nếu được định hướng và hỗ trợ, con sẽ phát triển rất tốt.

Kết hợp tốt giữa trị liệu trung tâm và trị liệu gia đình, các con sẽ dễ dàng hơn trong phát triển ngôn ngữ và hòa nhập theo độ tuổi. Xây dựng lại và phát triển các kỹ năng xã hội trong can thiệp cho trẻ chậm nói là vấn đề quan trọng hàng đầu Có nhiều yếu tố khiến trẻ gặp phải tình trạng chậm nói như bố mẹ chưa thống nhất cách tương tác cho con, nói quá nhiều hoặc quá nhanh khiến con không nắm bắt được thông tin, hoặc quá ít nói khiến con ít được giao tiếp và tương tác, cho con xem ti vi nhiều, chơi tự do một mình quá nhiều, bố mẹ quên dạy con, cứ nghĩ con có thể phát triển được ngôn ngữ một cách tự nhiên…

Tuy nhiên quá trình hình thành ngôn ngữ và phát triển kỹ năng giao tiếp lời nói có phần quan trọng ở sự tương tác và trải nghiệm của trẻ với người khác thông qua các hoạt động thực tiễn. Vì vậy, cần thiết xây dựng lại cách giao tiếp và tương tác với con, đảm bảo con có thể tiếp nhận được thông tin, con được tương tác và được chia sẻ, được động viên và khuyến khích khi thực hiện các hoạt động, tham gia các trò chơi là điều rất quan trọng. Xây dựng lại các mối quan hệ của trẻ với mọi người là một yêu cầu thiết để giúp trẻ học cách giao tiếp. Từ nhỏ, trẻ chậm phát triển ngôn ngữ thường có sự hạn chế trong việc giao tiếp với mọi người, đặc biệt là với những người thân. Trẻ cần được tăng cường các hoạt động tiếp xúc gần gũi như trong các trò chơi, cười đùa, bồng ẵm, gây tiếng động và tiếp xúc qua ánh mắt, đặc biệt là đối với bố mẹ.

Bố mẹ có thể tạo ra mối quan hệ thông qua một hoạt động cùng nhau (ăn chung, chơi chung, làm một việc gì đó trong nhà chung với nhau), Các trò chơi luân phiên hay thông qua một vật (cùng trò chuyện qua một câu chuyện kể với những con búp bê, con rối – cùng nhìn về một vật, một hình ảnh nào đó). Cùng xem tranh với trẻ, chỉ cho trẻ các hình ảnh và nhân vật với lời thuyết minh ngắn gọn rõ ràng, cụ thể và đơn giản. Dạy trẻ nói tại gia đình không cần thiết là phải ngồi vào bàn, phải học… nhưng là dạy con thông qua các tình huống thường ngày, ngay cả trong các hoạt động bình thường, khi thấy trẻ có vẻ muốn hỏi (đưa mắt nhìn) ta nên nói cho trẻ biết công việc mình đang làm: Mẹ đang nấu cơm, đang soạn bài, đang xếp quần áo, đang đánh vi tính… Khi trao đổi, cha mẹ nên nói một cách chậm rãi, kiên nhẫn chờ trẻ trả lời dù rất ngắn với thái độ vui vẻ, khích lệ. Đặc điểm chung của trẻ chậm nói thường là sự thờ ơ trong việc quan sát, bắt chước, thích làm theo ý mình, không quan tâm đến cách hướng dẫn của bố mẹ, ít có hứng thú tham gia hoạt động với người khác… Nhưng quá trình giáo dục gia đình đòi hỏi bố mẹ phải kiên trì, tác động thường xuyên và tạo sự hứng thú cho trẻ. Khi trẻ đã bắt đầu có hứng thú trong việc bắt chước các hành động, ta sẽ chuyển dần sang sự bắt chước các âm thanh.

Cũng bắt đầu với âm thanh mà trẻ tự phát ra hay tự bắt chước. Việc khen thưởng và động viên bằng hành động (vuốt ve, xoa đầu, ôm vào lòng, cười hài lòng) hay bằng lời nói (khen ngợi) là điều quan trọng, cần tiến hành thường xuyên trong việc tập cho trẻ các hành vi bắt chước. Thường xuyên tương tác và giao tiếp với con thông qua các tình huống thực tế, có thể những ngày đầu, bố mẹ cảm thấy mất thời gian và sự tiến bộ của con rất chậm. Nhưng bố mẹ hãy kiên trì, thực hiện thường xuyên hơn nữa. Những nghiên cứu về Khoa học Tâm lý phát triển trẻ em cũng chứng minh rằng trẻ có sự phát triển theo những chu kỳ khác nhau, mỗi chu kỳ phát triển của trẻ có thể từng tháng hoặc kéo dài từ 3 tháng đến 6 tháng để thay đổi một nền tảng kỹ năng. Do đó, quan trọng nhất là bố mẹ phải kiên trì, tương tác mọi lúc mọi nơi, thường xuyên và đều đặn tất cả các ngày.

Chữa trị cho trẻ đặc biệt như trẻ chậm nói, trẻ tự kỷ, trẻ tăng động,.. có lẽ vẫn là nỗi băn khoăn và lo lắng của nhiều bậc phụ huynh, bởi hiện nay trên thế giới vẫn chưa hề có những phương pháp giúp điều trị hoàn toàn. Thế nhưng các chuyên gia đã nghiên cứu và tìm ra những phương pháp giúp bố mẹ can thiệp cho con một cách tích cực, từ đó phần nào giúp con cải thiện các kỹ năng cơ bản để sớm hòa nhập với môi trường xung quanh. Đây là một hành trình vất vả và lâu dài đòi hỏi ở các bố mẹ sự kiên trì nhất định để giúp con vượt qua giai đoạn khó khăn này. Thấu hiểu được những vất vả mà bạn đang phải đối mặt, Daykemtainha.vn với mong muốn có thể hỗ trợ và giúp giảm một phần khó khăn, gánh nặng cho các bố mẹ có con trẻ mắc chứng tự kỷ, chậm nói… nay đã và đang mang đến phương pháp can thiệp trẻ đặc biệt nhờ các giáo viên dạy trẻ đặc biệt tại nhà. Tại Daykemtainha.vn, sau quá trình đánh giá tâm lý phát triển cho học sinh, các giáo viên sẽ định hướng và tập huấn cho từng phụ huynh cũng như đưa ra các bài tập cụ thể để cha mẹ tự dạy con tại nhà.

Daykemtainha.vn với đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm đến từ các trường đại học chuyên ngành Tâm lý hay Giáo dục đặc biệt cùng tình yêu và sự ân cần dành cho trẻ sẽ áp dụng các phương pháp can thiệp đầy nhân văn và tôn trọng trẻ. Các giáo viên dạy trẻ đặc biệt tại nhà sẽ đến tận nhà để cùng bạn giúp bé mở lòng tiếp nhận thế giới xung quanh. Bạn sẽ không còn phải băn khoăn lo lắng xem phải làm thế nào? Bắt đầu từ đâu? Cho trẻ học ở đâu?,... Dù mất khoảng thời gian không ngắn nhưng các giáo viên của trung tâm sẽ kiên trì cùng bạn và bé cố gắng. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn!

DANH SÁCH GIÁO VIÊN CHO PHỤ HUYNH LỰA CHỌN:

https://www.daykemtainha.vn/gia-su?mon-hoc=t%E1%BB%B1%20k%E1%BB%B7